علم:
از آن حضرت در خصوص تنزیه آفریننده تعالی و یگانگی او و نیز پاسخهای وی در مسایل و علوم مختلف روایات فراوانی نقل شده است.

از جمله روایاتی که از آن حضرت درباره تنزیه خداوند نقل شده، روایتی است که حسن بن علی بن شعبه در تحف العقول آورده است. در آنجا امام هادی (علیه السلام) می‌فرماید: به راستی خداوند وصف نشود جز بدانچه خودش، خود را وصف کرده. کجا وصف شود آن که حواس از درکش عاجزند و اوهام بدو نرسند و تصورات به کنه او پی نبرند و در دیده‌ها نگنجد. در نزدیکی‌اش دور است و در دوری‌اش نزدیک. چگونگی را پدید کرده بدون آن که گفته شود خود او چگونه است و مکان را آفریده بدون آن که خود مکانی داشته باشد از چگونگی و از مکان برکنار است‌یکتا و یگانه است. شکوه و ابهتش بزرگ و نامهایش پاک است.

در مقاله حاضر نويسنده ضمن تشريح كاركردهاي انتظار و جايگاه انديشه مهدويت در دوران امام هادي(ع) به تلاش خلفاي عباسي براي انحصار اين تفكر در خانه خود و محدوديتهاي شديد آنان نسبت به حضرت هادي براي ممانعت از گسترش انديشه مهدويت در جامعه پرداخته است كه آن را از نظر مي گذرانيم.

امام علی النقی علیه السلام در علم و تقوى و پرهیزگارى چون امامان گذشته بى نظیر بود و با این كه در دوران خلافت متوكل عباسى مى زیست و از هر طرف تحت فشار عوامل حكومتى بود، ولى توانست با ثبات قدم و اعتماد به نفس، امامت و رهبرى شیعیان را به عهده بگیرد و به خوبى وظایف خویش را انجام دهد.

زیارت جامعه کبیره، منشور بلند امامت و هدایت است كه سیل ‏گونه از كوهسار وجود هادی امت، حضرت ابوالحسن ثالث، علی بن محمد النقی (علیه و علی آبائه و ابنائه افضل الصلوة و السلام) سرازیر شده است. امام هادی علیه ‌السلام بر شیعیان منت نهاده و انعام فرموده است كه در گفتار شگرف و ژرف خویش، تكاور و سخن را در مرغزاری از معارف جان پرور الهی به جولان در آورده و از دریای دانش خود بارانی در و گهر بر تارک دوستان راستین سلسله‌ عزیز امامت نثار نموده و در خور عقول ما و نه سزاوار حقیقت امام، گوشه ‌هایی از طرایف بوستان خدا را حكایت فرموده است.

امام هادى علیه السلام پس از شهادت پدر بزرگ وار خود، در محیطى بسیار سخت ‏و در وضع بسیار دشوار مى ‏زیست و معاصر حكومت ‏"متوكل‏" بود كه به دشمنى ‏با امام و تعقیب یاران وى و در هم شكستن پایگاه هاى او زبان زد بود و هر روز در این پلیدی ها پیشتر مى‏ رفت تا آن جا كه وقتی متوكل خطر بحران حكومت ‏خویش را احساس ‏كرد، بر آن شد تا با دو روش توامان، از بحرانى ‏تر شدن وضع‏ جلوگیرى كند:

1.حمله بردن به یاران امام و پایگاه هاى او و آزردن آنان و از میان برداشتن آثار شیعیان: تا بیش از پیش دچار وحشت گردند و آنان را خوار گرداند. او به این اعمال دست زد و به اندازه ‏اى از زشت كارى پیش رفت ‏كه قبر حضرت امام حسین علیه السلام را ویران ساخت و آثار آن را از میان برد.

در سال 232 پس از آن که هارون واثق پسر هشتمین خلیفه آل عباس، یعنی ابراهیم معتصم، در قصر سامرا به درک واصل شد، خلافت به برادرش جعفر متوكل رسید. متوكل از پلیدترین و آلوده‌ ترین و بدنام‌ترین خلفای آل عباس است. او که روز مرگ برادرش بر تخت خلافت نشست، مردی مطرود و مغضوب بود. وی در زمان برادرش كه مریض محتضر بود در زندان به سر می ‌برد و با كوشش‌های محمد بن عبدالملک وزیر وقت بنا بود اعدام شود اما نشد. هارون واثق مُرد و جعفر متوكل به جایش نشست و نخستین فرمانی كه به دست اجرا سپرد اعدام محمد بن عبدالملک بود.

معتصم عباسى شخصى به نام عمربن فرج را به عنوان فرمان رواى مدینه برگزید و او را به مدینه فرستاد تا معلم مخصوصى براى حضرت هادى (علیه السلام) كه در آن وقت هشت سال داشت پیدا كند. عمربن فرج از دشمنان خاندان رسالت بود و منظور معتصم از تعیین معلم این بود كه تعلیم و تربیت او در حضرت امام هادى (علیه‌السلام ) اثر بگذارد و افكار آن حضرت را عوض كند و دوستى دشمنان اهل بیت (علیهم السلام ) را در دل امام (علیه السلام ) جاى دهد.

«زیـارت» حضـوری سـرشـار از معـرفـت و لبـریز از ارادت در پیش گاه پاکیزگانی اسـت که دعوت گران به حق اند و پناه راستین آدم و عالم . و زیارت «جامعه کبیره» صحیفه ای درخشان از همان پـاکـان و هـادیـان، یـادگـاری جاودان از مولایمان امام هادی (علیه السلام) .

فضای آکنده از خفقانی که در دوران حکومت بنی عباس بر جامعه اسلامی حاکم بو،د سبب شد تا پیشوایان معصوم شیعه به ابزار متفاوت جهت برقراری ارتباط با پیروان خود دست یازند و مبارزه غیر مستقیمی را با حاکمیت آغاز کرده و بی آن که حساسیت دست گاه را متوجه خود سازند، به انجام فعالیت هایی بر ضد آن ها بپردازند. آن حضرات در مواقع لازم تا جایی که حیات شیعه را به مخاطره نمی انداخت، دامنه آن فعالیت ها را گسترده تر می ساختند و از این طریق، بی اساس بودن این تصور را که «امام به دلیل مراقبت دشمن در مسایل سیاسی مداخله نمی کرد و هیچ گونه مبارزه سیاسی نداشت» آشکار می کردند.

تنها كسانی از زوایای پنهان و پیچیده انسان با خبرند كه با خالق وی در ارتباط ویژه باشند. روح و روان انسان دارای پیچیدگی های بسیار ژرف و باریك تر از مو می باشد كه وقتی دچار مشكل و بحران روانی می شود تنها نسخه شفابخش او ، نسخه ایست كه از منبع وحی سرچشمه گرفته باشد. از این رو نكات روان شناختی ناب و بی نظیر در قرآن و احادیث اهل بیت علیهم السلام موج می زند. یكی از راه های اتصال به منبع وحی، امام دهم علی النقی الهادی علیه‌السلام می باشد كه فرمایش موجز و مختصر آن حضرت محور بحث ما خواهد بود.