امام به عنوان هادی امّت، به دنبال هدایت و گره گشایی از کار مردم است؛ فرقی نمی کند که حجّت الهی در چه شرایطی زندگی کند؛ خواه در فضایی نسبتاً باز، خواه در فضایی کاملا بسته و تحت نظر. امام حسن عسکری علیه السّلام که از سال 234 ق به همراه پدر بزرگوارش، امام هادی علیه السّلام در سامرّا به سَر می بردند، دوران سختی را می گذاردند امّا این سختی دوران، مانع هدایتگری ایشان نمی شود.

جو جامعه پر شده است از اختناق و وحشت. شیعیان از جانب حکومت وقت در مضیقه و محدودیت هستند. منزل امام حسن عسکری (علیه السلام) شش سال است که در کنترل و محاصره‌ی نیروهای خلیفه قرار گرفته است.

امام علیه السلام توسط معتمد عباسی (علیه من الرحمن ما یستحق) مسموم شده و در بستر بیماری است. طبیبان دربار به دستور خلیفه‌ی ظالم زمان، برای کنترل امام شیعیان در منزل آن حضرت اقامت دارند و از سلامت ایشان قطع امید کرده اند.

امام حسن عسکری علیه السلام یازدهمین پیش وای شیعیان، و پدر بزرگ وار حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف، در سال 232هـ (845م) چشم به جهان گشود، پدر بزرگ وارش امام دهم حضرت هادی علیه السلام و مادرش، بانوی پارسا و شایسته «حدیث» یا «حدیثه» و در برخی منابع نامش را «سوسن» و «عسفان» یاد کرده اند.

حضرت امام حسن عسکری(علیه السلام) متولّد مدینه هستند، ولی بعد از مدّتی همراه پدر بزرگ وارشان، امام هادی(علیه السلام)، به سامرا تبعید شدند. علّت تبعید حضرت امام هادی(علیه السلام) به سامرا (سرّ من رأی)، وجود مقدّس حضرت حجّت بود تا مراقب باشند ببینند حضرت چه زمانی متولّد می‌ شوند. چون روایات زیادی از پیامبر(صلی الله علیه وآله) بود که وجود مقدّس آقا خواهند آمد. حتّی در زمان بنی‌ عبّاس هم، مهدی عبّاسی را به عنوان امام زمان معرّفی کردند!

امامت جزو اصول فکری ماست به این معنا که معتقدیم که پس از پیامبر گرامی صلی الله علیه وآله، افرادی از خاندان او هستند که جانشینان حقیقی او هستند که نه تنها در حکومت، بلکه برای فهم درست دین و برای شناسایی راه حق در همه امور باید به آن ها مراجعه کرد. در دوران امام حسن عسگری علیه السلام شکهایی در میان شیعیان به وجود آمد که شناسایی علل آن برای دوران ما هم کارآمد خواهد بود.

امام حسن عسكری علیه السلام قریب به 6 سال امامت مسلمین را عهده‌ دار بودند و در طول این مدت نسبت به هدایت مردم و حفظ جان امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف زحمات زیادی را متحمل شدند. ایشان در این دوران به صورت پنهانی و با اجرای اصل «تقیه»، با سیستم سازمان وكالت امور شیعیان را دنبال می‌فرمودند.

با تثبیت شدن شبکه وکالت از زمان حضرت موسی بن جعفر علیهم السلام، ائمه بعد از این سازمان اجتماعی برای ارشاد و رهبری مردم و نیز دریافت وجوهات و تنظیم امور اقتصادی بهره می بردند. به نظر می رسد هرچه به سمت زمان غیبت پیش می رویم گستره دامنه و تعداد وکلا افزایش می یابد . مثلا در حالی که برای امام هادی علیه السلام 10 نفر به عنوان وکیل ذکر شده است این تعداد در مورد امام حسن عسگری علیه السلام به 21 نفر افزایش پیدا کرده است و در مورد حضرت امام مهدی عجل الله فرجه این عدد به 45 نفر رسیده است.

در جامعه امروزی نصیحت کردن مذموم و ناپسند است. شاید بتوان گفت شنیدن این لفظ برای مستمعین چندش آور شده است. تا جایی که اگر بزرگی بخواهد نصیحتی کند در ابتدا متذکر می شود که قصد نصیحت کردن را ندارد تا طرف مقابل جبهه نگیرد. این که چرا این گونه شده است باید در جای خود بررسی شود؛ اما باید دانست انسان برای سعادت دنیوی و اخروی خود نیازمند پند و اندرز است. بر همین اساس در متون دینی نصیحت کردن و نصیحت شنیدن امری پسندیده است. اهل بیت علیهم السلام هم در اصل نصیحت کردن و نصیحت شنیدن سخن گفته اند و هم خود در بسیاری موارد دیگران را فردی و یا جمعی اندرز داده اند و یا این که در پی درخواست کسی او را اندرز داده اند.