اعیاد اسلامی علاوه برای ایجاد نشاط روحی در میان امت، فرصت‌هایی را برای مسلمین ایجاد می‌کنند که باید قدر دانشان بوده و به راحتی آن‌ها را از دست ندهیم. در این مجال به بیان پنج فرصت طلایی که در این روز برایمان فراهم می‌گردد اشاره می‌کنیم.

مفضل بن عمر مى‏گوید: به امام صادق (علیه السلام) گفتم: مسلمانان چند تا عید دارند؟

فرمود: چهار عید، گفتم: من عید فطر و قربان و جمعه را مى‏شناسم فرمود: بزرگترین و شریف‏ترین آنها روز هجدهم ذیحجه است و آن روزى است که در آن روز پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) امیر المۆمنین (علیه السلام) را بلند کرد و او را براى مردم به جانشینى نصب کرد.

فضل بن شاذان گوید: از حضرت رضا علیه السّلام چنین شنیدم كه آن زمان كه خداوند تبارك و تعالى به حضرت ابراهیم علیه السّلام امر فرمود كه بجاى فرزندش اسماعیل، گوسفندى را كه خداوند فرستاده بود ذبح نماید، حضرت ابراهیم علیه السّلام در دل آرزو كرد كه اى كاش فرزندش اسماعیل علیهما السّلام را به دست خود ذبح مى‏كرد و دستور ذبح گوسفند بجاى ذبح فرزندش به او داده نشده بود، تا به این‏وسیله احساس پدرى را كه عزیزترین فرزندش را به دست خود ذبح مى‏كند، داشته باشد و در نتیجه شایسته رفیع‏ترین درجات ثواب در صبر بر مصائب شود،

شب دهم از لیالى متبركه و از آن چهار شبى است كه احیاء آنها شایسته است و درهاى آسمان در این شب بازاست و سنّت است در آن زیارت امام حسین علیه السلام و دعاء یا دائِمَ الْفَضْلِ عَلىَ الْبَرِیَّةِ روز دهم روز عید قربان است و بسیار روز شریفى است و اعمال آن چند چیز است.

قربانی کردن طبق نص صریح آیه 37 سوره حج، نشانه تقوی و فدا کاری در راه بینوایان و فقراست. عید قربان از منظرگاه‌های خاصی قابل تماشا و حظ بصر است اما زیباترین و نزدیکترین منظر را نسبت به جان آدمی و عید قربان، عرفان برقرار کرده است. عید قربان که همان کشتن نفس اماره معرفی شده تجلی جمال الهی است. حج گذار که در تماشای این مسیر الهی است می‌خواهد از احرام خارج شود و بار دیگر چون میهمانی از راه بعید به طبیعت مادی ما پا می‌گذارد.

قربانی یک عبادت مالی و از شعائر اسلام است و در مقابل دیگر عبادت های مالی ویژگیهای خاصی در بر دارد، با توجه به آن ویژگیهای قربانی بین عبادت های دیگر جایگاه و اهمیت ممتازی را حائز است.