از آموزه هایی که در متون دینی فراوان به چشم می خورد و بسیار بر آن تاکید شده است دوری از دنیاست. این آموزه آن قدر در تربیت انسان جدی و مهم است که بی زاری از دنیا بعد از شناخت خداوند و شناخت پیامبر او برترین عمل شمرده شده است؛ عملی که انسان را بیش از سایر عبادات به خدا نزدیک می کند.

تربیت فرایندی است که شامل مراحل قبل و بعد از تولد کودک می‌شود و از دیدگاه امام امام علی النقی علیه السلام ، چنان چه زمینه تربیتی مناسب فراهم شود، کودک سالمی متولّد می‌شود که توان و استعداد‌های فراوان و مطلوبی خواهد داشت.

دهمین ثمره باغ ولایت و دوازدهمین نهال عصمت و طهارت و نخستین فرزند پیشوای نهم در مدینه، شهر نورانی پیامبر بزرگ وار اسلام، در محلی به نام «صریا» دیده به جهان گشود. میلاد با سعادت و پر برکتش بر تمامی دوست‏ داران خاندان نبوّت و شیعیان جهان مبارک باد.

امام هادی(علیه السلام) در نیمه ذی الحجه سال 212 هجری در حوالی مدینه در مکانی به نام «صریا» به دنیا آمدند، نام مادر بزرگوار آن حضرت «سمانه مغربیه» معروف به «سیده» است، امام هادی ( علیه السلام) در مورد مادر خود چنین می فرمایند: مادرم به حق من عارفه است، و او از اهل بهشت است، شیطان به او نزدیک نمی شود و خداوند او را نگهبان و حافظ است و تخلف از امور مهم صدیقین و صالحین ندارد.

دوره ی اول حیات امام هادی علیه السلام در زمان امامت پدر بزرگ وارشان امام جواد علیه السلام بود. این دوران کمتر از هشت سال (از ولادت امام هادی در سال 212 یا 214 تا شهادت امام جواد در سال 220) طول کشید و ایشان در سن هشت سالگی به امامت رسید. اما دروان امامت ایشان بیست و دو سال (تا سال 254) ادامه داشت.

امام محمد باقر (علیه السلام) پنجمین اختر فروزان آسمان امامت، هفتمین گوهر عرش عصمت، شكافنده و تبیین كننده علوم اسلامی است. امامی كه سراسر زندگی اش نور بود، و همه لحظات عمر با بركتش، در راه ارشاد و هدایت انسان ها به پایان رسید. امامی كه از زمینه سازی های پدرش امام سجاد (علیه السلام) در راستای معرفی مكتب تشیع، و مبارزه با طاغوت ها، بهره برداری بسیار كرد، و با تربیت شاگردان برجسته، و تبیین فقه ناب اسلام و اهل بیت (علیهم السلام)، بزرگ ترین قدم را برای شناسایی تشیع و مكتب اهل بیت (علیهم السلام) برداشت.

امام باقر علیه‏ السلام در سوم صفر سال 57 هجری قمری در مدینه منوره متولد شد. آن حضرت سه سال و شش ماه با جدّش امام حسین علیه‏ السلام و 34 سال با پدرش امام زین العابدین علیه‏ السلام زندگی کرده و 19 سال و ده ماه نیز مدت امامت آن حجت الهی به طول انجامید. در این جا بر آنیم تا با گوشه ای از اندرزهای حکیمانه آن حضرت آشنا شویم.

امام، هدایت گر «افکار» و «اعمال» و «اخلاق» است. شیعه نیز، پیرو او در «فکر و عمل و رفتار» است. پس، آن که شالوده اندیشه و عملش را و خط سلوک و رفتارش را با «خط ائمه» منطبق نسازد، شیعه نیست. قضاوت دیگران نیز نسبت به شیعه، بیش از هر چیز بر مبنای «رفتار اجتماعی» و «سلوک و معاشرت» است. با این حساب، روشن است که امام، همواره در اندیشه تربیت و اصلاح و تصحیح مشی و عمل و اخلاق پیروان خود باشد، چرا که قوت و ضعف پیروان را به پای رهبران می‏ نویسند و عیب و کمال هر جمع را به پیش وایشان منتسب می‏ کنند.

درباره اقدامات سیاسی امام باقر علیه السلام اطلاعاتمان پراکنده و ناکافی است اما برای این که نشان داده باشیم که آن حضرت حتی در شرایط سخت سیاسی هم نگاهی همه جانبه به اوضاع داشته اند و از مقام الهی امامت دفاع می نموده اند، به یکی از برخوردهای آن حضرت با حاکم زمانه خود می پردازیم و در پایان چند نکته درباره آن متذکر می شویم.

غربت ائمه هدی علیهم السلام به دوران زندگی این بزرگ واران منتهی نشد، بلکه در طول قرن ها، عدم توجه به ابعاد مهم و شاید اصلی از زندگی این بزرگ واران، غربت تاریخی آن ها را استمرار بخشید.»(1) تاریخ چنان تحلیل شد که گویا امام سجاد علیه السلام عابدی گوشه نشین، امام باقر و امام صادق علیهم السلام فقط عالمانی نشسته بر کرسی تدریس و امام کاظم، امام هادی و امام حسن عسکری علیهم السلام زندانیانی منفعل بوده، اندک تعرضی به وضع حکومت و سیاست نداشتند. تصوری که واضح ترین گواه اشتباه بودنش، شهادت این سرداران مبارزه (2) است.