امام صادق در روایتی می فرمایند:
گریه پیامبران، صدیقان، شهیدان و ملائکه آسمان بر حسین(ع)، طولانی شده است. بحار الانوار، علامه مجلسی، بیروت لبنان، دار احیاء التراث العریه، چ3،1403ق، ج45، ص 208.

هم چنین در کامل الزیارات و بحار الانوار روایتی آمده که می گوید:
هیچ پیامبری نبوده، مگر اینکه به زیارت کربلا آمده و در آن جا توقف کرده است. کامل الزیارات، چ مرتضویه، نجف، 1356ق، ص 67، بحارالانوار، ج44، ص 301

از این رو در روایات شیعی، سابقه عزاداری بر امام حسین(ع) به حضرت آدم(ع) می رسد.

در روایتی وارد شده است که وقتی خداوند در خواست توبه آدم(ع) را پذیرفت، جبرئیل اسامی پنج تن آل عبا را به او تلقین کرد. هنگامی که به نام سیدالشهدا رسید، گریه راه گلویش را بست. آدم علت آن را جویا شد و جبرئیل واقعه عاشورا را برای او شرح داد. در این هنگام، آدم و جبرئیل هردو گریه می کردند. بحارالانوار، ج44، ص 245، الخصائص الحسینیة، شیخ جعفر شوشتری، بیروت، دارالسرور، چ1،1414ق، ص 101

در روایت دیگری آمده است که حضرت آدم هنگام عبور از کربلا یزید را لعن نموده است. بحار الانوار، ج44، ص 242
هنگامی که کشتی حضرت نوح نیز به کربلا رسید، به تلاطم افتاد. وقتی آن حضرت علت را پرسید، جبرئیل داستان کربلا را برای وی بازگو کرد. بحار الانوار، ج44، ص 243

همین مسأله درباره ابراهیم، هنگامی که در صدد ذبح اسماعیل برآمده بود، روی می دهد و پس از شنیدن داستان عاشورا، اشک از چشمانش سرازیر می شود. بحار الانوار، ج44، ص 227

برای اسماعیل نیز همین مسأله هنگام آب نیاشامیدن گوسفندانش در کربلا اتفاق می افتد. بحار الانوار، ج44، ص 243

نیز هنگامی که به موسی خطاب شد همه گناهکاران توبه کار را می بخشم، جز کشنده حسین(ع) را و آن گاه داستان کربلا بیان گردید، گریه کرد و از قاتلان حسین(ع) بیزاری جست. بحار الانوار، ج44، ص 244

هم چنین در روایتی، گریستن حضرت موسی وحضرت خضر(ع) در مجمع البحرین، تفسیر قمی، علی بن ابراهیم قمی، قم، داراکتاب، 1404 ق، ج2، ص 38

حضرت زکریا در بیت المقدس الاحتجاج، طبرسی، مشهد، مرتضی، 1403ق، ج، ص 463.

و حضرت عیسی در کربلا الامالی، شیخ صدوق، مجلس 87، ذیل شماره5.

بر حضرت امام حسین(ع) ذکر شده است. نیز گریستن حضرت رسول الله(ص) پس از ولادت امام حسین(ع) مثیر الحزان، ابن نماحلی، قم، موءسسه الامام المهدی، چ3، 1406ق، ص22

یا هنگام رحلت شان بحار الانوال، ج43، ص 249؛ مسند احمد بن حنبل، ج6، ص 249

و...، گریستن امیرموءمنان هنگام عبور از کربلا الامالی، صدوق، ص 365، مجلس 87.

و گریستن حضرت زهرا(س) بحار الانوار، ج45،ص 225

خط سیر دنباله دار تاریخ عزاداری نزد شیعیان، از ابتدا تاهنگام شهادت امام حسین(ع) است. هم چنین علامه مجلسی در بحارالانوار از امام باقر(ع) روایت می کند که هنگام خروج امام حسین(ع) از مدینه به طرف مکه، بانوان بنی عبدالمطلب جمع شدند و بر آن حضرت گریه کردند. بحار الانوار، ج45 ص 88 - 89


---------------------------------------------
پدید آورندگان :
- گروه تحقیق سروش بیداری غدیر خم
- علی آقاجانی