|
• حمد و ثناى الهى • فرمان الهى براى مطلبى مهم • اعلان رسمى ولايت و امامت دوازده امام عليهمالسلام • تأكيد بر توجه امت به مسئله امامت • اشاره به كارشكنىهاى منافقين • پيروان اهل بيت عليهمالسلام • دشمنان اهل بيت عليهمالسلام • حضرت مهدى عجل اللّه فرجه • مطرح كردن بيعت • حلال و حرام، واجبات و محرمات • بيعت گرفتن رسمى ** اسناد خطبه غدیر بسْم اللّه الرَّحْمن الرَّحيم [١] ستایش خدای را سزاست که در یگانه گی اش بلند مرتبه و در تنهای اش به آفریدگان نزدیک است. سلطنتش پر جلال و در ارکان آفرینش اش بزرگ است، بر همه چیز احاطه دارد بی آنکه مکان گیرد و جابه جا شود و بر تمامی آفریدگان به قدرت و برهان خود چیره است.همواره ستوده بوده وخواهد بود، مجد و بزرگی او را پایانی نیست آغاز و انجام از او و برگشت تمامی امور به سوی اوست. [٢] اوست آفریننده ی آسمان ها و گستراننده ی زمین ها و حکمران آنها. دور و منزه از خصایص آفریده هاست و در منزه بودن خود نیز از تقدیس همگان برتر. هموست پروردگار فرشتگان و روح، افزونی بخش بر آفریدگان، و بخشنده ی بر همه موجودات است، به نیم نگاهی دیده ها را ببیند و دیده ها هرگز او را نبینند.کریم و بردبار و شکیباست. رحمتش جهان شمول و عطایش منت گزار در انتقام و کیفر سزاواران عذاب بی شتاب است. [٣] بر نهان ها آگاه و بر درون ها دانا، پوشیده ها بر او آشکار و پنهان ها بر او روشن است.بر هر هستی فراگیر و چیره. نیروی آفریدگان از او و توانایی بر هر پدیده ویژه ی اوست، او را همانندی نیست. در تاریکستان لاشیء او هستی بخش هر هستی است جاودانه و زنده و عدل گستر، خداوندی جز او نباشد و اوست ارجمند و حکیم. [٤] دیده ها رابر او راهی نیست و اوست که دیده ها را دریابد و اوست بر پنهانی ها آگاه و بر کارها دانا، از دیدن، کسی وصفش را نیابد و بر چگونگی او از نهان و آشکار دست نیازد مگر او - عز وجل - راه نماید و خود را بشناساند. [٥] گواهی می دهم که او «الله» است همو که تنزهش سراسر روزگاران را فرا گرفته و پرتوش ابدیت را شامل است. فرمانش را بی مشاور اجراکند و تقدیرش را بی شریک امضاء وهستی را بی یاور سامان دهد، [٦] صورت آفرینش اورا الگویی نبوده، آفریدگان را بدون یاور و سختی و حیله، هستی بخشیده است جهان با ایجاد او موجود و با آفرینش او پدیدار شده است. پس اوست «الله» و معبودی جز او نیست هم او که صنعش استوار و ساختمان آفرینش اش زیباست. دادگری که ستم روا نمی دارد و بخشنده ترین که کارها به او باز می گردد. [٧] و گواهی می دهم که او الله است که هر هستی در برابر بزرگی اش فروتن و در مقابل ارجمندی اش رام و به توانایش تسلیم و به هیبت اش خاضع است. [٨] پادشاه هستی ها و چرخاننده ی سپهرها و رام کننده ی آفتاب و ماه که هریک تا اجل معین جریان یابند. او پرده ی شب را به روز و پرده ی روز را به شب - که شتابان در پی شب است - (اعراف/٥٤) به پیچد هم او شکننده ی هر ستمگر باطل گرا و نابود کننده ی هر شیطان سرکش است، [٩] نه او را ناسازی باشد و نه برایش مانند و انبازی، یکتا وبی نیاز، نه زاده و نه زائیده شده و او را همتایی نبوده (سوره اخلاص) ، خداوند یگانه و پروردگار بزرگوار است . بخواهد به انجام رساند، اراده کند و حکم نماید، بداند و بشمارد، بمیراند و زنده کند، نیازمند و بی نیاز فرماید، بخنداند و بگریاند نزدیک آورد و دور برد،باز دارد و عطا کند اوراست پادشاهی و ستایش، به دست توانای اوست تمام نیکی و هم اوست بر همه چیز توانا. [١٠] شب را در روز و روز را در شب فرو برد،جز او خداوندی نباشد گرانقدر و آمرزنده،پذیرنده ی دعا و افزاینده ی عطا، برشمارنده نفس ها و پروردگار پری و انسان، چیزی بر او مشکل ننماید. فریاد فریاد کنندگان، او را آزرده نکند و اصرارِ اصرار کنندگان او را به ستوه نیاورد.نیکوکاران را نگاهدار و رستگاران را یار، مومنان را صاحب اختیار و جهانیان را پروردگار است،هم او که در همه ی احوال سزاوار سپاس و ستایش آفریدگان است. [١١] او را ستایش فراوان و سپاس جاودانه می گویم در شادی ورنج و آسایش و سختی و به او و فرشتگان و نبشته ها و فرستاده هایش ایمان داشته فرمان او را گردن می گذارم و اطاعت می کنم وبه سوی هرآنچه مایه ی خوشنودی اوست، می شتابم و به حکم و فرمان او تسلیم،چرا که به فرمان بری او شایق واز کیفر او ترسانم زیرا او خدایی است که کسی از مکرش در امان نبوده و از ستم اش ترسان نباشد (زیرا او را ستمی نیست) . [١٢] و اکنون به بندگی خویش و پروردگاری او گواهی میدهم، و وظیفه ی خود را در آنچه وحی شده انجام میدهم مباد از سوی او عذابی فرود آید که کسی را یارای دور ساختن آن از من نباشد هرچند توانش بسیار، دوستی اش - با من - خالص باشد. خداوندی جز او نیست. چرا که به من هشدار داده که اگر آنچه در حق علی نازل کرده،به مردم ابلاغ نکنم، وظیفه ی رسالتش را انجام نداده ام و خود او - تبارک وتعالی - امنیت از آزار مردم را برایم تضمین کرده و البته که او بسنده و بخشنده است. پس آنگاه خداوند چنین وحی ام فرمود: «به نام خداوند همه مهر مهرورز ای فرستاده ی ما آنچه از سوی پروردگارت درباره علی و جانشینی او بر تو فرو فرستادیم به مردم برسان وگرنه رسالت خداوندی را به انجام نرسانده ای و او تو را از آسیب مردمان نگاه میدارد ..» (مائده/٦٧) . [١٣] هان مردمان! در تبلیغ آنچه خداوند بر من نازل فرموده کوتاهی نکرده ام و اکنون سبب نزول آیه را بیان می کنم: همانا جبرئیل از سوی سلام پروردگارم - که تنها او سلام است - سه مرتبه بر من فرود آمد و فرمانی آورد که در این مکان به پا خیزم و به هر سفید و سیاهی اعلام کنم که علی بن ابیطالب برادر وصی و جانشین من در میان امت و امام پس از من است هم او که جایگاه اش نسبت به من به سان هارون نسبت به موسی است مگر این که پیامبری پس از من نخواهد بود و او پس از خدا و رسول او صاحب اختیار شماست و خداوند تبارک و تعالی آیه ای بر من نازل فرموده که «همانا تنها ولی و سرپرست و صاحب اختیار شما خداوند و پیامبرش و موءمنانی اند که نماز به پا می دارند و در رکوع زکات می پردازند...» (مائده/٥٥) و قطعاً علی بن ابیطالب نماز بر پا داشته و در رکوع زکات پرداخته و پیوسته خداخواه است. [١٤] و من از جبرئیل در خواستم که از خداوند سلام اجازه کند و مرا از ماموریت تبلیغ به شما معاف دارد زیرا کمی پرهیزگاران و فزونی منافقان و دسیسه ملامت گران و مکر مسخره کنندگان اسلام را میدانم همانان که خداوند در وصفشان در کتاب خود فرموده: «...به زبان می گویند آن را که در دلهایشان نیست و آن را اندک و آسان می شمارند حال آنکه نزد خداوند بس بزرگ است...» (نور/١٥) [١٥] و نیز از آن روی که منافقان بارها مرا آزار رسانیده اند تا بدان جاکه مرا اذن (سخن شنو و زود باور) نامیده اند به خاطر همراهی افزون و تمایل و پذیرش علی از من و توجه ویژه ی من به او،تا بدان جا که خداوند آیه ای فرو فرستاد (توبه/٦١) «و از آنان اند کسانی که پیامبر خدا را آزرده، گویند او سخن شنو و زود باور است بگو آری او سخن شنو ست بر علیه آنان که گمان می کنند او تنها سخن می شنو د - لیکن به خیر شماست او(پیامبر) به خدا ایمان دارد و اهل ایمان را تصدیق کرده راستگو می انگارد و همو رحمت است برای ایمانیان شما و البته برای آنان که او را ازار دهند عذابی دردناک خواهد بود...» و اگر می خواستم نام گویندگان چنین سخن را بر زبان آورم و به آنان اشارت کنم و مردمان را به سویشان هدایت کنم (که آنان را شناسایی کنند) میتوانستم.لیکن به خدا سوگند در کارشان کرامت نموده لب فرو بستم. [١٦] با این حال خداوند از من خشنود نخواهد شد مگر فرمان او را در حق علی به شما ابلاغ کنم. آنگاه پیامبر (صلی الله علیه و آله) چنین خواند : «...ای پیامبر! آنچه - در حق علی - از سوی پروردگارت بر تو فرود آمده ابلاغ کن و گرنه رسالت او را انجام نداده ای و البته خداوند تو را از آسیب مردمان نگاه می دارد ...» (مائده/٦٧) اعلان رسمى ولايت و امامت دوازده امام عليهمالسلام [١٧] هان مردمان! بدانید این آیه درباره اوست ژرفای آن را بفهمید و بدانید که خداوند او را سرپرست و امام شما قرار داده و پیرویش را بر مهاجران و انصار واجب کرده و بر پیروان آنان در نیکی، و بر صحرانشینان و شهروندان،و بر عجم و عرب و آزاد و برده و کوچک و بزرگ و سفید و سیاه و هر یکتا پرست. (هشدار) اجرای فرمانش لازم، امرش نافذ، ناسازگارش رانده ، پیرو و باور کننده اش در مهر است البته که خداوند او و شنوایان سخن اش و پیروان راهش را آمرزیده است. [١٨] هان مردمان! برای آخرین بار در این اجتماع به پا ایستاده (با شما سخن می گویم) سخنم را شنیده پیروی کنید و فرمان پروردگارتان را گردن گذارید که خداوند عزّوجلّ صاحب اختیار و سرپرست و معبود شماست و سپس سرپرست شما، فرستاده و پیامبر اوست که اکنون با شما سخن می گوید و پس از من به فرمان او، علی ولی و امام شماست و سپس امامت، در فرزندان من از نسل علی خواهد بود تا برپایی رستاخیز که خدا و رسول او را دیدار کنید. [١٩] روا نیست مگر آنچه خدا و رسول و امامان روا دانند و ناروا نباشد مگر آنچه آنان ناروا دانند، و خداوند عز و جل هم روا و هم ناروا را بمن شناسانده و من آموخته هایم را از کتاب خدا و حلال وحرام او را در اختیار علی گذاشته ام. [٢٠] هان مردمان! او را برتر دانید، هیچ دانشی نیست مگر اینکه خداوند در جان من نبشته و من تمامی آن را در جان علی امام پرهیزگاران ضبط کرده ام،و دانشی نبوده مگر اینکه آن را به علی آموخته ام او پیشوای روشنگر است که خداوند در سوره یاسین از او گفتگو کرده:«و علم هر چیز را در امام مبین برشمرده ایم...» (یس / ١٢) [٢١] هان مردمان! او را فراموش نکنید و از امامتش رو برنتابید و از سرپرستیش نگریزید چرا که شما را به درستی و راستی خوانده و خود نیز بدان عمل می کند، او باطل را نابود و شما را از آن باز دارد و هرگز نکوهش نکوهش گران او را از کار باز ندارد. [٢٢] او نخستین مومن به خدا و رسول اوست و کسی در ایمان به من از او سبقت نجسته و همو جان خود را فدای رسول خدا کرده با او همراه بو ده است تنها او همراه رسول خدا عبادت می کرد و جز او از مردان کسی چنین نبو د. علی اولین نماز گزار و پرستش کننده ی همراه من است از جانب خدا وند به او دستور دادم تا (در شب هجرت) در بستر من بیارامد و او نیز فرمان برده پذیرفت که جان خود را فدای من کند. [٢٤] هان مردمان! او را برتر بدانید که خداوند او را برتری داده و پیشوایی او را پذیرا با شید که خداوند او را (به امامت) نصب کرده است. [٢٥] هان مردمان! او امام از جانب خداست و خداوند هرگز توبه ی منکر اورا نپذیرد و چنین کسی را نیامرزد این است روش قطعی خداوند درباره ناسازگار با امامت علی،و حتماً او را به عذاب دردناک جاودانه کیفر خواهد کرد. پس، از مخالفت او بهراسید وگرنه در آتشی در خواهید شد که آتش گیره ی آن مردمانند و سنگ که برای حق ستیزان آماده شده است. [٢٦] هان مردمان! به خدا که پیامبران پیشین به ظهورم بشارت داده اند و همانا من فرجام آنان و برهان بر آفریدگان آسمانیان و زمینیانم، آن کسی که راستی و درستی مرا باور نکند به کفر جاهلی گذشته در آمده و تردید در سخنان امروزم همسنگ تردید در تمامی محتوای رسالت من است و ناباوری در امامت یکی از امامان به سان ناباوری در تمامی آنان است و جایگاه ناباوران امامت ما آتش دوزخ خواهد بود. [٢٧] هان مردمان خداوند عز و جل از روی منت و احسان خویش این برتری را به من پیش کش کرده و خدایی جز او نیست. هشدار که تمامی ستایش های من در تمامی روزگاران و هر حال و مقام، ویژه ی اوست. [٢٨] هان مردمان! علی را برتر دانید که او برترین از مردان و زنان، پس از من است تا آن هنگام که آفرینش برپاست و روزیشان فرود آید دور دور باد از مهر خداوند و خشم خشم باد بر آن که این گفته ام را نپذیرد و بامن سازگار نباشد.هان! آگاه باشید جبرئیل سه بار از سوی خداوند خبرم داد هرکه با علی ستیزد و بر ولایت او گردن نگذارد نفرین و خشم من بر او باد، البته بایست هرکس بنگرد که برای فردای خویش چه پیش فرستاده پس تقوا پیشه کنید و از ناسازی با علی بپرهیزید، مباد گامهایتان پس از استواری در لغزد و همانا خداوند بر کردارتان آگاه است. [٢٩] هان مردمان! او هم جوار و هم سایه ی خداست که در کتاب گرانقدر خود (قرآن) او را یاد کرده و درباره ستیزندگان با او فرموده: «... مباد کسی در روز رستاخیز بگوید افسوس که درباره ی هم جوار و همسایه ی خداوند کوتاهی کرده ام» [٣٠] هان مردمان! در قرآن اندیشه کنید و ژرفای آیات آن را دریابید و بر محکماتش نظر کنید و از متشابهات آن پیروی ننمایید. به خداوند سوگند که باطن ها و تفسیر آن را روشن نمی کند مگر همین که دست و بازوی او را گرفته و بالا آورده ام و اعلام می دارم که هر آن کس که من سرپرست اویم این علی سرپرست اوست و او علی، فرزند ابی طالب، برادر و وصّی من است. ولایت و سرپرستی او حکمی از سوی خداست که بر من فرو فرستاده است. [٣١] هان مردمان! همانا علی و پاکانِ از فرزندانم از نسل او یادگار گران سنگ کوچک ترند و قرآن یادگار ارزشمند بزرگتر. هر یک از این دو از دیگر همراه خود حکایت می کند و با آن سازگار است. آن دو هرگز از هم جدا نمی شوند تا در حوض کوثر بر من وارد شوند.هان! آنان امانت داران خدا در میان آفریدگان و حاکمان او در زمین اند. هشدار که من وظیفه ی خود را ادا کردم. [٣٢] هان! من وظیفه ام را ابلاغ کردم و به گوش شما رساندم. هشدار که روشن نمودم. بدانید که این سخن خدا بود و من از سوی او سخن گفتم. [٣٣] هان بدانید! هرگز به جز این برادرم کسی نباید امیرالمومنین خوانده شود. هشدار که پس از من امارت مومنان بر کسی جز او روا نباشد. تأكيد بر توجه امت به مسئله امامت [٣٤] سپس فرمود: مردمان! کیست سزاوارتر از شمایان به شما ؟ گفتند: خداوند و رسول او. آنگاه فرمود: آن که من سرپرست اویم پس این علی ولی و سرپرست اوست. خداوندا پذیرای ولایت او را دوست بدار و دشمن او را دشمن دار و یار او را یاری کن و رهاکننده ی او را تنها گذار. [٣٥] هان مردمان! این علی است برادر و وصی و نگاهبان دانش من و جای نشین من در میان امت وایمان آورندگان به من و بر تفسیر کتاب خدا، او مردمان را به سوی خدا بخواند و به آنچه موجب خشنودی اوست عمل کند و با دشمنان او ستیز نماید. او سرپرست فرمانبرداری خدا باشد و بازدارنده از نافرمانی او. [٣٦] همانا اوست جانشین رسول الله و فرمانروای ایمانیان، و از سوی خدا پیشوای هدایتگر.اوست پیکار کننده ی با پیمان شکنان ، رویگردانان از راستی و درستی و بدر رفته گان از دین. [٣٧] خداوند فرماید: «فرمان من دگرگونی نمی پذیرد.» پروردگارا، اکنون به فرمان تو می گویم: خداوندا دوست داران او را دوست دار و دشمنانش را دشمن. پشتیبانان او را پشتیبانی، یارانش را یاری کن و خودداری کنندگان از یاری اش را رها کن. ناباورانش را از مهرت بران و خشم خود را بر آنان فرود آور. [٣٨] معبود! تو خود در هنگام بیان ولایت علی و برپایی او فرمودی: «امروز آیین شما را به کمال و نعمتم رابرای شما تمام نمودم و با خشنودی اسلام را دین شما قرار دادم.(مائده/ ٥)» و نیز گفتی: «همانا دین در نزد خدا تنها اسلام است.(آل عمران/١٩)» و فرمودی:«و آنکه به جز اسلام دینی بجوید از او پذیرفته نبوده درجهان دیگر در شمار زیانکاران خواهد بود.(آل عمران/٨٥) » [٣٩] خداوندا تو را گواه می گیرم که پیام تو را به مردمان رساندم. [٤٠] هان مردمان! خداوند عزوجل دین را با امامت علی تکمیل نمود. اینک آنان که از او و جانشینانش از فرزندان من و از نسل او - تا برپایی رستاخیز و عرضه بر خدا - پیروی نکنند کرده هایشان در دو جهان بیهوده بوده در آتش دوزخ جاودانه خواهند بود. «به گونه ای که نه از عذابشان کاسته و نه بر ایشان فرصتی برای نجات خواهد بود. (بقره/١٦١) » [٤١] هان مردمان! این علی است یاورترین، سزاوارترین، نزدیک ترین و گرانقدرترین شما نزد من و خداوند عزوجل و من از او خشنودیم. آیه ی رضایتی در قرآن نیست مگر درباره او و هرگاه خداوند ایمانیان را خطابی نموده به او آغاز کرده. و آیه ی ستایشی نازل نگشته مگر درباره ی او و در سوره ی «هل اتی علی الانسان» گواهی بر بهشت نداده مگر برای او و آن را در حق غیر او فرود نیاورده و به وسیله آن آیه جز او را نستوده است. [٤٢] هان مردمان! علی یاور دین خدا، دفاع کننده از رسول اوست و هم او پرهیزکار پاکیزه و رهنمای ارشاد شده«به دست خود خدا است.» پیامبرتان برترین پیامبران، جانشین اش برترین جانشینان و فرزندانش بهترین اوصیایند.هان مردمان! فرزندان پیامبران از نسل آنانند و فرزندان من از نسل امیرالمومنین علی است. [٤٣] هان مردمان! به راستی که شیطان اغواگر آدم را با رشک از بهشت رانده. مباد شما به علی رشک ورزید که آنگاه کرده هایتان نابود و گام هایتان لرزان خواهد شد. آدم به خاطر یک اشتباه به زمین هبوط کرد حال آنکه برگزیده خداوند عزوجل بود. پس چگونه خواهید بود که شما شمایید و دشمنان خدا نیز از میان شمایند. [٤٤] هشدار که با علی نمی ستیزد مگر شقی و سرپرستی اش را نمی پذیرد مگر رستگار پرهیزکار و به او نمی گرود مگر ایمان دار بی آلایش و به خدا سوگند سورهی «والعصر» درباره او نازل شده است: «به نام خداوند همه مهر مهرورز. به زمان سوگند که انسان در زیان است.» (والعصر/١ - ٢) مگر علی که ایمان آورده و به درستی و شکیبایی آراسته است. [٤٥] هان مردمان! خدا را گواه می گیرم که پیام او را به شما رساندم و «بر فرستاده وظیفه ای جز بیان روشن نیست» . (عنکبوت ١٨ - نور ٥٤) [٤٦] هان مردمان! «تقوا پیشه کنید همانگونه که بایسته است و نمیرید جز با شرف اسلام» . (آل عمران/١٠٢) [٤٧] هان مردمان! «به خدا و رسول او و نور همراهش ایمان آورید (تغابن/٨)» .«پیش از آنکه چهره ها را تباه و باژگونه کنیم، یا چونان اصحاب روز شنبه (یهودیانی که بر خدا نیرنگ آوردند) رانده شوید.» (نساء/٤٧) به خدا سوگند که مقصود خدا از این آیه گروهی از صحابه اند که آنان را با نام و نَسَب می شناسم لیکن به پرده پوشی کارشان مأمورم. آنک هر کس پایه کار خویش را مهر و یا خشم علی در دل قرار دهد (و بداند که ارزش عمل او وابسته به آن است) . [٤٨] هان مردمان! نور از سوی خداوند در جان من، سپس در جان علی ابن ابیطالب آنگاه در نسل او تا قائم مهدی - که حق خدا و ما را می ستاند - جای گرفته، چرا که خداوند عزوجل ما را دلیل و حجت قرار داده بر کوتاهی کنندگان به عمد، ستیزه گران، ناسازگاران، خائنان و گنهکاران و ستمکاران و غاصبان از تمامی جهانیان. [٤٩] «هان مردمان! هشدارتان می دهم همانا من رسول خدایم. پیش از من نیز رسولانی آمده و سپری شده اند. پس آیا اگر بمیرم یا کشته شوم به جاهلیت برمی گردید ؟ و آن که به قهقرا برگردد خدا را زیان نخواهد رسانید و او سپاس گزاران شکیبا گر را پاداش خواهد داد.(آل عمران/١٤٤)» [٥٠] هان! علی و فرزندان من از نسل او دارای کمال شکیبایی و سپاس گزاری اند. [٥١] هان مردمان! «..اسلامتان را بر من منت مگذارید(حجرات/١٧)» و بر خدا نیز، که اعمالتان را بیهوده و تباه خواهد کرد و او بر شما خشم خواهد گرفت و شما را به«شعله ای از آتش و مس گداخته(الرحمن/٣٥)» گرفتار خواهد کرد.«.. به یقین پروردگار شما در کمین گاه است..(فجر /١٤)» . [٥٢] هان مردمان! به زودی پس از من«.. امامانی خواهند آمد و شما را به آتش خواهند خواند. آنان در روز رستاخیز تنها و بی یاور خواهند بود(قصص /٤١) ». [٥٣] آگاه باشید که خداوند و من از آنان بیزاریم. [٥٤] هان مردمان! حتما آنان و یاوران و پیروان و تابعانشان در پست ترین جایگاه آتش خواهند بود، چه جایگاه بدی است منزل متکبران. (نحل/٢٩) [٥٥] هان! «که آنان اصحاب صحیفه اند» . اکنون هر که در صحیفه خود نظر کند. [٥٦] هان مردمان! اینک جانشینی خود را به عنوان امامت و وراثت به امانت به جای می گذارم در نسل خود تا برپایی روز رستاخیز و اکنون مأموریت خود را انجام می دهم تا برهان بر هر شاهد و غایب باشد و نیز برهمه ی آنان که زاده شده یا نشده اند.پس بایسته است این سخن را حاضران به غایبان و فرزندداران به فرزندان تا برپایی رستاخیز ابلاغ کنند. [٥٧] و به زودی گروهی پس از من! امامت را چپاول کرده به پادشاهی جابجا می کنند. هان! خشم خدا بر غاصبان و چپاولگران. و«البته به زودی به کار شما جن وانش خواهد پرداخت..» (الرحمن/٣١) آن که می پردازد - عذاب خواهد نمود - «.. و شعله های آتش و مس گداخته بر سر شما ریخته خواهد شد و در آن هنگام هرگز یاری نمی شوید..» (الرحمن/٣٥) [٥٨] هان مردمان! «...همانا خداوند عزوجل شما را به خود رها نخواهد کردتا ناپاک را از پاک جدا کند و هر آینه خداوند شما را بر غیب آگاه نمی گرداند.» (آل عمران/١٧٩) [٥٩] هان مردمان! هیچ سرزمینی نیست مگر این که خداوند به خاطر تکذیب اهل آن - حق را - آن را پیش از برپایی رستاخیز نابود خواهد کرد و آن را به«امام مهدی» خواهد سپرد و حتما خداوند وعده ی خود را انجام خواهد داد. [٦٠] هان مردمان! شمار فزونی از گذشتگان شما گمراه شدند و خداوند نابودشان کرد و همو نابود کننده ی آیندگان است. خداوند تعالی فرموده: «... آیا پیشینیان را تباه نکردیم ؟ و در پس آنان آیندگان را نابود نساختیم ؟ آری با مجرمان این چنین کنیم. وای بر ناباوران در روز رستاخیز! ...» (مرسلات/١٩) [٦١] هان مردمان! همانا خداوند مرا فرمان داده و بازداشته و من نیز به دستور او به علی امر و نهی کرده ام، پس دانش امر و نهی در نزد علی است. فرمان او را بشنوید تا سلامت مانید و اطاعتش کنید تا هدایت شوید و از آن چه باز می دارد خودداری کنید تا راه یابید و به سوی مقصد او حرکت کنید و هرگز راه های پراکنده شما را از راه او باز ندارد. (انعام/١٥٣) [٦٢] هان مردمان! خداوند را صراط مستقیم منم که فرمان به پیروی آن داده و سپس علی است و آنگاه فرزندانم از نسل او، پیشوایان هدایت اند که به راستی و درستی راه می برند و با حق دادگری کنند. سپس چنین خواند: «به نام خداوند همه مهرِ مهر ورز. تمامی ستایش ها ویژه ی پروردگار جهانیان است. هم او که به همه آفرینش مهر می ورزد و به ویژگان، مهرِ ویژه دارد. فرمان روای روز جزا است. خداوند! تنها تو را می پرستیم و تنها از تو یاری می جوییم، ما را به صراط مستقیم رهنمایی کن. راه آنان که منت نهاده نعمتشان بخشیدی، نه راه خشم شدگان و نه راه گمراهان! ... (حمد/١ - ٧) و آنگاه ادامه داد: این سوره درباره ی من نزول یافته و شامل امامان است و به آنان اختصاص یافته. آنان اند «.. اولیای خدا که ترس و اندوهی برایشان نباشد» . (یونس/٦٢) هان! «همانا حزب الهی چیره خواهد بود...» (مائده/٥٦) [٦٣] هان! «...ستیزندگان آنان گمراه و نابخردو همکاران شیاطین اند که برای گمراهی مردمان، سخنان بی هوده را به یکدیگر می رسانند...» (انعام/١١٢) [٦٤] هشدار: خداوند در کتاب خود از دوستان امامان چنین یاد کرده: «... (ای پیامبرم) نمی یابی ایمان آوردگانِ به خدا و روز بازپسین را که ستیزه گران خدا و رسول او را دوست بدارند، گرچه پدران، فرزندان، برادران و خویشانشان باشند. خداوند ایمان را در دل هایشان تثبیت فرموده و با روحی از سوی خود، ایشان را تایید نموده، آنان را جاودانه در بهشت هایی در خواهد آورد که از زیر درختان آن ها نهرها جاری است، خداوند از آنان خشنود است و آنان از خداوند، همانان اند حزب خدا. هشدار که حزب الهی رستگارانند.» (مجادله/٢٢) [٦٥] هان! دوست داران امامان، مومنانی هستند که خداوند عزوجل چنین توصیف فرموده است: «... آنان ایمان آورده باور خود را به شرک نیالوده اند، پس ایشان در امان اند و راه یافتگان...» . (انعام/٨٢) [٦٦] هشدار! یاران پیشوایان به باور رسیده گان اند و دور از تردید و انکار ! (حجرات/١٥) [٦٧] هشدار! ایشان با آرامش و سلام به بهشت در خواهند شد و فرشتگان با رفاه و تسلیم آنان را پذیرفته می گویند: درود بر شمایان، اکنون پاکیزه شده اید! «...در بهشت جاودانه در آیید...» . (حجر/٤٦) [٦٨] هان! بهشت پاداش دوستان امامان است که در آن بی حساب روزی داده خواهند شد.... (غافر/٤٠) . [٦٩] هشدار! دشمنان امامان، در آتش درآیند.. (نساء/١٠) . [٧٠] هشدار! که ناله ی افروزش جهنم را در حالی که شعله های آن زبانه می کشد، می شنوند و زفیر (صدای بازدم) آن را درمی یابند.... (ملک/٧) . [٧١] و خداوند در وصفشان فرماید: «هرگاه امتی در جهنم درآید همتای خود را نفرین کند تا آن که تمامی آنان به یکدیگر بپیوندند، پسینیان به پیشینیان گویند پروردگار! اینان ما را گمراه کردند پس بر آنان کیفر دوچندان از آتش فرود آور، خداوند فرماید برای هر دو گروه کیفر دوچندان خواهد بود و لیکن شما نمی دانید.» (اعراف/٣٨) [٧٢] هشدار! که خداوند درباره ی دشمنان امامان فرماید: «...هر گروه از آنان که در جهنم انداخته شوند، نگاهبانان آن می پرسند مگر بر شما ترساننده ای نیامد ؟ پاسخ دهند چرا ! لیکن تکذیب کرده گفتیم خداوند خبری نداده و شمایان نیستید مگر در گمراهی بزرگ...» و نیز گفتند: «...اگر سخن خدا را می شنیدیم یا اندیشه می کردیم اکنون در میان اهل آتش نبودیم...» . پس اینان به گناه خود اعتراف نمودند، پس دور باد دوزخیان از رحمت خداوند. (ملک/٨ - ١١) [٧٣] هان! یاران امامان در نهان، از پروردگار خویش ترسانند. آمرزش و پاداش بزرگ بر ایشان خواهد بود. (ملک/١٢) [٧٤] هان مردمان! چه بسیار راه است میان شعله های آتش و پاداش بزرگ ! [٧٥] هان مردمان! ستیزه جوی ما کسی است که خداوند او را ناستوده و نفرین فرموده و یاران و دوستان ما آنان اند که خداوند ایشان را ستوده و دوست می دارد. [٧٦] هان مردمان! همانا من انذارگرم و علی بشارت دهنده! [٧٧] هان که من بیم دهنده ام و علی رهنماست. [٧٨] هان که من پیامبرم و علی وصی من است. [٧٩] هان مردمان! من رسول ام و علی امام و وصی پس از من است و پس از او امامان، فرزندان اویند. آگاه باشید من والد آنان و ایشان از صلب اویند. [٨٠] آگاه باشید همانا آخرین امام، قائم مهدی از ماست. هان! او بر تمامی ادیان چیره خواهد بود. هشدار! اوست انتقام گیرنده ی از ستمکاران. هشدار! اوست فتح کننده ی دژها و منهدم کننده ی آن ها ! هشدار! اوست چیره بر تمامی قبایل مشرکان و رهنمای آنان. [٨١] هشدار! اوست خون خواه تمامی اولیای خدا. هان! همانا او یاور دین خداست. [٨٢] هان! او از دریایی ژرف پیمانه هایی افزون گیرد. هشدار! او به هر ارزشمندی به اندازه ی ارزش او و به هر نادان و بی ارزشی به اندازه ی نادانی اش نیکی کند. هان! او نیکو و برگزیده ی خداست. هشدار! اوست میراث دار دانش ها و احاطه دار بر ادراک ها. [٨٣] هان! او از پروردگارش خبر دهد و نشانه های او را برپا کند و استحکام بخشد. هشدار! اوست بالیده و استوار. آگاه باشید! هم اوست که اختیار امور جهانیان به او سپرده شده است. [٨٤] هان! پیشینیان از قرن ها ظهور او را پیشگویی کرده اند. [٨٥] هشدار! اوست حجت پایدار و پس از او حجتی نخواهد بود. (این تعبیر به عنوان حجت، امامت و مسئولیت است و نظری به رجعت دیگر امامان ندارد. زیرا آنان حجت های پیشین اند که دوباره رجعت خواهند کرد.) راستی و درستی و روشنایی جز با او نیست. [٨٦] هان! کسی بر او پیروز نخواهد شد و ستیزنده او یاری نخواهد گشت. هشدار! او ولی خدا در زمین، داور او در میان مردم و امانت دار امور آشکار و نهان است. [٨٧] هان مردمان! من پیام خدا را برایتان آشکار کرده، تفهیم نموده ام و این علی است که پس از من شما را آگاه می کند. [٨٨] اینک شما را می خوانم که پس از پایان خطبه برای انجام بیعت با او و اقرار به امامتش، با من و سپس با او دست دهید. [٨٩] هشدار! من با خداوند بیعت کرده ام و علی با من پیمان بسته است و اکنون از سوی خدای عزوجل بر امامت او از شمایان پیمان می گیرم. (ای پیامبر!) آنان که با تو بیعت کنند، هر آینه با خدا بیعت کرده اند. دست خدا بر فراز دستان آنان است و آن کس که بیعت شکند به زیان خود شکسته و خداوند آن را که بر پیمان الهی وفادار باشد پاداش بزرگی خواهد داد. [٩٠] هان مردمان! همانا حج و عمره از شعائر و آداب خدایی است. پس زائران خانه خدا و عمره کنندگان بر صفا و مروه بسیار طواف کنند و آن کس که در انجام کار خیر فرمان برداری کند، پس حتما خداوند سپاس گزارِ داناست. (بقره/١٥٨) [٩١] هان مردمان! در خانه ی خدا حج به جای آورید، هیچ خاندانی داخل آن نشد مگر بی نیاز شد و مژده گرفت و آنکه روی از آن برتافت بی بهره و نیازمند گشت. [٩٢] هان مردمان! مومنی در موقف (عرفات، مشعر، من) نماند مگر اینکه خداوند گناهان گذشته ی او را آمرزید. پس بایسته است که پس از پایان اعمال حج (با پاکی) کار خود را از سر گیرد. [٩٣] هان مردمان! حاجیان، از سوی خداوند کمک شده و هزینه های سفرشان جایگزین خواهد شد و البته خداوند پاداش نیکوکاران را تباه نخواهد فرمود. هان مردمان! خانه ی خدا را با دین کامل و ژرفایی دانش دیدار کنید و از زیارت گاه ها جز با توبه و بازایستادن ( از گناهان) بر نگردید. [٩٤] هان مردمان! نماز را به پا دارید و زکات پردازید همان سان که خداوند عزّوجلّ امر فرموده است. پس اگر زمان بر شما دراز شد و کوتاهی کردید و یا از یاد بردید علی صاحب اختیار و تبیین کننده ی بر شماست. همو که خداوند عزّوجلّ پس از من او را امانت دار خویش در میان آفریدگان نهاده است. او از من و من از اویم. همانا او و جانشینانش از فرزندان من به پرسش هایتان پاسخ داده، آنچه را نمی دانید به شما می آموزند. [٩٥] هان! روا و ناروا بیش از آن است که آن ها را شمارش کرده یکباره به روا فرمان دهم و از ناروا بازدارم. از این روی مامورم که از شما پیمان بگیرم که دست در دست من نهید در پذیرش آن چه از سوی خداوند درباره «علی امیرمومنان» آورده ام و درباره اوصیای پس از او که از من و اویند. این امامت در میان آنان پایدار است و فرجام آنان «مهدی» است و استواری پیشوایی تا روزی است که او با خداوند قدر و قضا دیدار کند (قیامت) . [٩٦] هان مردمان! شمایان را به هر روا و ناروا (حلال و حرام) رهنمایی کردم و از آن بر نمی گردم. هان! آنها را یاد آورید و نگه داریدو یکدیگر را به آن توصیه کنید و احکام خدا را دگرگون نسازید. هشدار! دوباره یاد می آورم: هان! نماز به پا دارید و زکات بپردازید و به معروف فرمان دهید و از منکر باز دارید. [٩٧] هشدار! برترین بخش امر به معروف این است که به گفته ی من - درباره امامت و ولایت علی و فرزندان او - برسید و سخنم را به دیگران برسانید و غایبان را به پذیرش فرمان من توصیه کنید و آنان را از ناسازگاری با من باز دارید که این سخنان، فرمان خدا و من است. هان! هیچ امر به معروف و نهی از منکری جز با امام معصوم تحقق و کمال نمی یابد. [٩٨] هان مردمان! قرآن بر شما روشن می کند که امامان پس از علی فرزندان اویند و من به شما معرفی کردم که آنان از او و از من اند چرا که خداوند در کتاب خود می گوید: «امامت را فرمانی پایدار در نسل او قرارداد...» (زخرف/٢٨) و من نیز گفته ام مادام که به آن دو - قرآن و امامان - تمسک کنید گمراه نخواهید شد. [٩٩] هان مردمان! پرهیزکاری! پرهیزکاری! از سختی رستخیز به پرهیزید آن سان که خداوند عزوجل فرموده: «البته زمین لرزه ی رستاخیز حادثه ای بزرگ است...» (حج/١) [١٠٠] یاد آورید مرگ و قیامت را، حساب و ترازوهای (اعمال) را، محاسبه ی در برابر پروردگار جهانیان و پاداش و کیفر را . پس آن که نیکی کرد پاداش گیرد و آن که بدی کرد بهره ای از بهشت نخواهد برد. [١٠١] هان مردمان! شمار شما بیش از آن است که در یک زمان با یک دست با من بیعت کنید. از این روی خدای عزّوجلّ دستور فرموده که از شما اقرار زبانی گیرم و پیمان سرپرستی علی«امیر المؤمنین» را محکم کنم و نیز بر امامان پس از او که از نسل من و اویند چرا که گفتم که فرزندانم از نسل اویند. [١٠٢] پس همگان بگویید:«البته که سخنان تو را شنیده پیروی می کنیم و از آن خوشنود و بر آن گردن گذار، و بر آن چه از سوی پروردگارمان و پروردگار تو در امامت اماممان علی«امیر المؤمنین» و دیگر امامان - ازصلب او - به ما ابلاغ کردی، با تو پیمان می بندیم، پیمانی با دل، با جان با زبان و با دستانمان، با این پیمان زنده ایم و با آن خواهیم مرد و با این اعتقاد برانگیخته می شویم و هرگز آن را دگرگون نکرده شک و انکار نخواهیم داشت و هرگز از عهد خود برنگشته پیمان نشکنیم. (ای رسول خد) ما را به فرمان خدا پند دادی، درباره علی امیر مومنان و امامان پس از او، فرزندانت از نسل او، حسن و حسین و پیشوایان بعد از آن دو، که خداوند بر پایشان کرده . اینک برای آنان عهد و پیمان از ما گرفته شد از دل ها، جان ها، زبان ها و درون ها و از دستانمان، هرکس توانست با دست و گرنه با زبان بیعت نمود دیگر پیمان نخواهیم شکست و خداوند دگرگونی از ما نبیند و از این پس فرمان تو را به نزدیک و دور از فرزندان و خویشان خواهیم رساند و خداوند را بر آن گواه گرفته او بر گواهی کافی است و تو نیز بر ما گواه باش. [١٠٣] هان! مردمان! اکنون چه می گویید ؟ البته خداوند هر صدایی را می شنود و بر اسرار دلها آگاه است (هرآن کس که هدایت پذیرد به خیر خویش پذیرفته و آن که گمراه شد به زیان خود رفته..) (زمر/٤١) . و آن کس که بیعت کند حتماً با خداوند پیمان بسته «دست خدا بالای دستان آن هاست...» (فتح/١٠) [١٠٤] هان مردمان آنک با خداوند بیعت کنید و با من پیمان ببندید و با علی امیر مؤمنان و حسن و حسین و با امامان از نسل آنان که پس از آنان خواهند بود امامانی که فرمانی پایدار در دنیا و آخرت اند. خداوند مکّاران را تباه می کند و به باوفایان مهر می ورزد «هرکس پیمان شکند البته به زیان خود گام نهاده و آن که بر عهدش پا برجا ماند بزودی خدا او را پاداش بزرگی خواهد داد...» (فتح/١٠) . [١٠٥] هان مردمان! بگویید هر آن چه به شما گفتم! و به علی با لقب«امیر المؤمنین» سلام کنید و اکنون بگویید:«شنیدیم و فرمان می بریم پروردگارا، آمرزشت خواهیم و به سوی توست بازگشت» (بخشی از آیه ٢٨٥ بقره) و بگویید: «تمام ستایش و سپاس خدایی راست که ما را به این را هدایت فرمود و گرنه راه نمی یافتیم و البته فرستادگان پروردگارمان به درستی آمده اند...» (اعراف/٤٣ ) [١٠٦] هان مردمان، برتری های علی بن ابیطالب نزد خداوند عزّوجلّ - که در قرآن نازل فرموده - بیش از آن است که من یکباره برشمارم، پس هرکس از مقامات او خبر داد و آن ها را شناخت، او را باور کنید. [١٠٧] هان مردمان! (احزاب/٧١) فرمان بردار از خدا و فرستاده ی او و از علی و امامان که نام بردم به رستگاری بزرگ دست یافته است. [١٠٨] هان مردمان، سبقت جویان به بیعت و پیمان و سرپرستی او و سلام کنندگان بر او با لقب«امیر المؤمنین» رستگارانند و در بهشت های پر بهره خواهند بود. [١٠٩] هان مردمان! آنچه خدا را خوشنود می کند بگویید، و اگر شما و تمامی زمینیان کفران ورزند خدا را زیانی نخواهد رسید. [١١٠] خداوندا بیامرز ایمان آورندگان به آن چه ادا کرده و فرمان دادم، و بر انکارکنند گان کافر خشم گیر و الحمدلله رب العالمین اسناد خطبه غدیر متن مفصل و كامل خطبه غدير در نُه كتاب از مدارك معتبر شيعه ـ كه هم اكنون در دسترس است و چاپ شده ـ با اسناد متصل نقل شده است. روايات اين كتابها به سه طريق منتهى مىشود: اول به روايت امام محمد باقر عليهالسلام است كه با اسناد معتبر در چهار كتاب «روضة الواعظين»: ج ١ ص ٨٩، «الاحتجاج»: ج ١ ص ٦٦، «اليقين»: ص ٣٤٣ باب ١٢٧، و «نزهة الكرام»: ج ١ ص ١٨٦ نقل شده است. طريق دوم به روايت زيد بن ارقم است كه با اسناد متصل در چهار كتاب «العُدَد القوية»: ص ١٦٩، «التحصين»: ص ٥٧٨ باب ٢٩ از قسم ٢، «الصراط المستقيم»: ج ١ ص ٣٠١، و «نهج الايمان»: ص ٩٢ نقل شده است. طريق سوم به روايت حذيفة بن يمان است كه با اسناد متصل در كتاب «الاقبال»: ص ٤٥٤ و ٤٥٦ نقل شده است. سندهاى خطبه كامل غدير به عنوان پشتوانه علمىِ آن چنين است: روايت امام باقر عليهالسلام به دو سند است: ١ - قال الشيخ أحمد بن على بن أبىمنصور الطبرسى فى كتاب «الاحتجاج»: حدثني السيد أبوجعفر مهدي بن أبيالحرث الحسيني المرعشي رضىاللهعنه قال: أخبرنا الشيخ أبوعلي الحسن بن الشيخ أبيجعفر محمد بن الحسن الطوسي رضىاللهعنه قال: أخبرنا الشيخ السعيد الوالد أبوجعفر قدس اللّه روحه، قال: أخبرني جماعة عن أبيمحمد هارون بن موسى التلعكبري، قال: أخبرني أبوعلي محمد بن همام، قال: أخبرنا علي السوري، قال: أخبرنا أبومحمد العلوي من ولد الأفطس ـ و كان من عباد اللّه الصالحين ـ قال: حدثنا سيف بن عميرة و صالح بن عقبة جميعا عن قيس بن سمعان عن علقمة بن محمد الحضرمي عن أبىجعفر محمد بن على الباقر عليهالسلام. ٢ - قال السيد ابن طاووس فى كتاب «اليقين»: قال أحمد بن محمد الطبري المعروف بالخليلي في كتابه: أخبرني محمد بن أبيبكر بن عبدالرحمن، قال: حدثني الحسن بن علي أبومحمد الدينوري، قال: حدثنا محمد بن موسى الهمداني، قال: حدثنا محمد بن خالد الطيالسي، قال: حدثنا سيف بن عميرة عن عقبة عن قيس بن سمعان عن علقمة بن محمد الحضرمي عن أبىجعفر محمد بن على الباقر عليهالسلام. روايت زيد بن ارقم به سند زير است: قال السيد ابن طاووس فى كتاب «التحصين»: قال الحسن بن أحمد الجاواني في كتابه «نور الهدى و المنجي من الردى»: عن أبيالمُفضَّل محمد بن عبداللّه الشيباني، قال: أخبرنا أبوجعفر محمد بن جرير الطبري و هارون بن عيسى بن سكين البلدي، قالا: حدثنا حميد بن الربيع الخزّاز، قال: حدثنا يزيد بن هارون، قال: حدثنا نوح بن مبشَّر، قال: حدثنا الوليد بن صالح عن أبيالضحى ابن امرأة زيد بن أرقم و عن زيد بن أرقم. روايت حذيفة بن يمان به سند زير است: قال السيد ابن طاووس فى كتاب «الإقبال»: قال مؤلف كتاب «النشر و الطيّ»: عن أحمد بن محمد بن علي المهلّب: أخبرنا الشريف أبوالقاسم علي بن محمد بن علي بن القاسم الشعراني عن أبيه: حدثنا سلمة بن الفضل الأنصاري، عن أبيمريم عن قيس بن حيان (حنان) عن عطية السعدي عن حذيفة بن اليمان. اينها سند خطبه كامل غدير بود. قطعههايى از خطبه غدير نيز با اسناد موثق و متواتر در مدارك معتبر اسلامى نقل شده كه در جلد اول كتاب «الغدير» علامه امينى به طور مفصل بيان شده است. خطبه غدیر - برگرفته از کتاب «پیام نگار» نوشته سید حسین حسینی / انتشارات نگار اسناد غدیر - برگرفته از کتاب «خطابه غدیر» نوشته محمد باقر انصاری / انتشارات مولود کعبه |
||